انواع مدل های کسب و کار؛ قسمت دوم
در مقاله "انواع مدل های کسب و کار" به معرفی برخی از انواع رایج مدل های کسب و کار برای پرداختیم که به شما در درک مناسب ترین مدل کسب و کار کمک خواهد کرد. زیرا به احتمال زیاد، شما مدل کسب و کار ترکیبی را انتخاب می کنید که شامل عناصری از دسته های گوناگون مدل کسب و کار باشد. در این مقاله به معرفی ادامه انواع مدل های کسب و کار می پردازیم.
۱۰. هزینه تراکنش:
خرده فروشان آنلاین اغلب برای ارجاع تراکنش هایی که منتهی به فروش می شوند، کارمزد دریافت و پرداخت می کنند. یکی از مثال های روشن در این زمینه eBay است که از تمامی حراجی های موفق کارمزد می گیرد و این کارمزد را فروشندگان می پردازند. این مدل شبیه کارکرد شرکت های کارت های اعتباری است که در آن درصدی از هر تراکنش به حساب شرکت کارت اعتباری واریز می شود.
۱۱. مدل مبتنی بر میزان استفاده:
از مدل مبتنی بر میزان استفاده (مشابه محاسبه بهای آب و برق مصرفی در انواع و اقسام صنایع استفاده می شود. هزینه استفاده از محصولات پردازش ابری (مانند سرویس ابری آمازون که میزبان وب سایت ها است) براساس میزان استفاده است. بدین ترتیب، مشتریان می توانند کنترل بیشتری بر هزینه های خود داشته باشند زیرا فقط برای میزان پهنای باند استفاده شده خود پول می دهند، نه برای ظرفیت اضافه ای که از آن استفاده نکرده اند.
حتماً بخوانید: طراحی مدل کسب و کار
۱۲. طرح «تلفن همراه»:
این طرح شامل پرداخت مبلغ پایه پیش بینی پذیر و تکرارشونده است که به ازای مقدار استفاده محاسبه می شود و درصورتی که استفاده مشتری از مقدار مجاز بیشتر باشد، باید مبلغ بیشتری را بپردازد که نرخ سود آن بیشتر است. مبلغ پایه به ازای میزان استفاده عموماً بسیار کمتر از هزینه استفاده اضافه است. می توان پیش بینی کرد که بخش اعظم دریافتی شما از ناحیه هزینه پایه خواهد بود زیرا مشتریان می دانند از چه مواردی می توانند استفاده کنند؛ اما در عین حال، این امکان نیز به آنها داده شده است که در صورت نیاز، بیش از میزان تعیین شده استفاده کنند. جیم داتری، مدرس ارشد ام آی تی، هنگام حضورش در اینترالینکس (IntraLinks) از این استراتژی برای درآمدزایی از محصول اولیه این شرکت که یک واسط آنلاین برای وکلا و بانک های سرمایه گذاری بود به منظور به اشتراک گذاری ایمن اسناد با مشتریان استفاده کرد و مشتریان وی نیز از آن استقبال چشمگیری کردند.
۱۳. هزینه های مربوط به پارکومتر، جریمه های رانندگی یا سایر جریمه ها:
هنگامی که در کمبریج (ماساچوست) زندگی می کردم، همیشه به این نکته دقت می کردم که این شهر چقدر بزرگ است و استفاده از پارکومتر چقدر پرهزینه است که برخی افراد مجبور می شوند خودروی خود را به سختی در پیاده رو پارک کنند. با وجود این، برای مدت های مدیدی، نرخ ساعتی پارکینگ فقط ۰.۲۵ دلار بود. در ظاهر، این پرسش به ذهن خطور می کرد که درآمد ناشی از یک ساعت پارک در این فضاهای مشخص شده چگونه هزینه های قابل توجه خرید و نصب پارکومتر و نیز مخارج ناشی از حقوق افرادی را که به این پارکومترها رسیدگی می کردند، پوشش می دهد. البته روزی به صورت کاملاً اتفاقی متوجه شدم که آنها چگونه کسب درآمد می کنند. ماجرا از این قرار بود که وقتی سراغ خودروی خودم رفتم، قبض پارکینگ ۲۵ دلاری! را دیدم که روی آن نوشته شده بود: «در صورت پرداخت نشدن ظرف مدت ده روز کاری، مبلغ این قبض به چهل دلار افزایش خواهد یافت.» چه مدل کسب و کاری!
جای تعجب نیست که آنها برای پارکینگ های خود این همه نیروی فعال دارند. اما این همان مدل کسب و کاری است که شرکت های کارت های اعتباری و مدتی هم بلاک باستر (Blockbuster) از آن استفاده می کردند زیرا آنها نیز برای دستمزدهایی که با تأخیر پرداخت می شد، جریمه تعیین می کردند. با این حال، مشکلی که بلاک باستر با آن مواجه شد این بود که این رفتارها می توانست مشتریان وفادار را هم فراری دهد و باعث جذب آنها به سمت رقبا شود؛ ازاین رو، هنگامی که نتفلیکس (Netflix) با شعار «عدم دریافت جريمه دیرکرد» اعلام موجودیت کرد، بلاک باستر بخش زیادی از سهم بازار خود را از دست داد و دیگر هیچ گاه نتوانست آن را به دست بیاورد. درسی که در اینجا می آموزیم این است که از ساده لوحی مشتریان خود به عنوان محور اصلی مدل کسب و کارتان بهره برداری نکنید.
حتماً بخوانید: بازارپردازی (مرچندایزینگ Merchandising)
۱۴. تراکنش های خرد:
مدل تراکنش های خرد مدل کسب و کار جدید و موفقی است که با بازی های رایانه ای آنلاین مرسوم شد و اکنون برای ذخیره سازی روزنامه ها در فضای آنلاین استفاده میشود. در این مدل، از مشتری خواسته می شود کارت اعتباری خود را ارائه کند و سپس آنها تراکنش های با مبلغ بسیار کم (حداکثر دوازده دلار؛ اغلب حتی یک دلار يا کمتر از آن را برای عرضه کالاهای دیجیتال انجام میدهند. مزیت این مدل این است که این کالاهای دیجیتال هیچگونه هزینه نهایی برای کسب و کار شما ندارد زیرا آنها الکترون هستند. تعداد بسیاری از این قبیل کسب و کارها وجود دارد و می توان فهرست بلندبالایی از آنها ارائه کرد.
۱۵. صرفه جویی های مشترک:
این مدل کسب و کار اغلب شامل نوعی طوفان فکری است، اما به رغم برتری مفهومی بسیار بالای آن، به دلیل پیچیدگی های پیاده سازی، به ندرت از آن استفاده می شود. در این سناريو، مشتری فقط یک بار پس از تحقق مزایا یا صرفه جویی های محصول مبلغی را پرداخت می کند. یکی از حوزه هایی که این مدل با موفقیت در آن استفاده شده است حوزه شرکت های خدمت رسانی در زمینه بازدهی انرژی است، مانند شرکت امرسکو (Ameresco). این مدل عموماً پیاده سازی نمی شود زیرا تعیین میزان صرفه جویی ناشی از محصول دشوار است (به خصوص در دوره های زمانی چندساله). یکی از حوزه هایی که این مدل در آن به خوبی جواب می دهد سرمایه گذاری مخاطره آمیز است زیرا حسابداری در آن روشن است و شریک تضامنی نیز حدود بیست درصد سود سرمایه گذاری را دریافت می کند (به این رقم معمولاً رقم «نَقلی» گفته می شود).
۱۶. فرانشيز:
اگر کارآفرین ایده خوبی داشته باشد و قادر به پیاده سازی آن ایده نیز باشد ولی تمایل، مهارت، یا پول راه اندازی آن را نداشته باشد، می تواند از مدل فرانشیز استفاده کند و درصدی از فروش را دریافت کند و یا در ازای عرضه دانش و برند خود (که برای توسعه آن زحمت کشیده است) همان ابتدای کار مبلغ هنگفتی را دریافت کند و کنار بکشد. شما هم می توانید محصولات برند شده خود را به فرانشیزها بفروشید تا محصولتان در بازار توزیع شود.
حتماً بخوانید: استراتژی محصول؛ نام گذاری و بسته بندی آن
۱۷. عملیات و نگهداری:
ممکن است کسب و کار جدیدی واقعاً نخواهد محصولی بفروشد، بلکه بخواهد در عوض اداره کارخانه ای با انجام دادن سایر فعالیت ها دستمزد دریافت کند. این مدل از جهاتی شبیه قرارداد مشاوره است، مشتری در اینجا انگیزه های بیشتری برای کنترل با کاهش هزینه ها دارد زیرا این قبیل موارد مستقیماً در درآمد مشتری اثر می گذارد. این مدل در بخش انرژی بسیار رایج است.
نمی توان گفت که این فهرستی جامع از مدل های کسب و کار است اما به شما کمک خواهد کرد که درباره راه های گوناگون جذب ارزش برای کسب و کارتان بیندیشید. انتخاب های زیادی وجود دارد که شامل ترکیبی از مدل های بالا یا، همان طور که در بخش بعدی خواهید دید، ساخت مدلی نوآورانه برای کسب و کار است. به بحث و تبادل نظر بپردازید و در صورت امکان، نسخه های گوناگون را بیازمایید.
به فراتر از دسته های موجود بیندیشید
شرکت آمریکایی امی استریت (Amie Street)، واقع در رود آیلند (Rhode Island)، از مدل کسب و کار نوآورانه ای برای جذب ارزش از طریق دانلود موسیقی (بر مبنای تقاضا) استفاده کرد. نخستین دانلودها رایگان بود اما همین طور که تعداد دانلودها افزایش پیدا می کرد، شرکت هزینه ای را که مشتری باید پرداخت می کرد، بالاتر می برد. مشتریان برای اینکه به موسیقی ها دسترسی داشته باشند و به آنها گوش دهند، اشتیاق داشتند و می خواستند بدانند که آیا می توانند پیش از مشهور شدن آهنگ ها بگویند کدام یک برتر هستند یا خیر. اگر آنها می توانستند در زمانی که آهنگی با بهای اندک به فروش می رسید، آینده موفقی را برای آن پیش بینی کنند و بعداً آهنگ مدنظر آنها محبوبیت پیدا می کرد و قیمت آن افزایش می یافت، فرد پیشنهاد دهنده پنجاه درصد ما به تفاوت قیمتی که پرداخته بود را دریافت می کرد. امی استریت را آمازون در سپتامبر ۲۰۱۰ خرید، اما رقم این معامله اعلام نشد؛ دلیل جذابیت امی استریت برای آمازون قیمت گذاری متغیر این شرکت و طرح های انگیزشی هوشمندانه آن بود.
مراقب باشید که بیش از حد برای هوشمندانه کردن مدل کسب و کارتان زمان صرف نکنید زیرا ممکن است تمرکزتان را بر ارزش آفرینی از دست بدهید. باید میان دو جنبه مهم هر کسب و کار ارزش آفرینی و سپس جذب ارزش از طریق مدل کسب و کار تعادل وجود داشته باشد.
حتماً بخوانید: پیام تبلیغاتی
خلاصه
مدل کسب و کار جزء تصمیم های مهمی است که باید برای تمرکز بر آن وقت بگذارید. تصمیماتی که در این مرحله اتخاذ می کنید، اثر قابل توجهی در سودآوری شما خواهد داشت و این ها براساس دو متغیر کلیدی کارآفرینی سنجیده می شود: ارزش مادام العمر مشتری جذب شده و هزینه جذب مشتری. در این مرحله بر فرآیند قیمت گذاری تمرکز نکنید زیرا اثر انتخاب مدل کسب و کارتان در سودآوری بسیار بیشتر از تصمیمات قیمت گذاری شماست.
پس از آنکه مدل کسب و کار را طراحی کردید، می توانید آن را به مدل دیگری تغییر دهید اما عموماً این کار چندان ساده ای نیست. بنابراین مدل کسب و کاری انتخاب کنید که بتواند شما را از سایر رقبا متمایز کند و باعث شود نسبت به آنها مزیت پیدا کنید، زیرا رقبایتان به سادگی نمی توانند مدل کسب و کار خود را تغییر دهند و آن را شبیه مدل کسب و کار شما بکنند.
در انتها می توانید متن مربوط به همین مقاله در قالب فایل PDF از طریق لینک زیر دانلود و با ذکر منبع مورد استفاده قرار دهید.
